Deze oude boomgaard in de Woerdsestraat is een relict van de fruitteelt uit de vorige eeuw, met hoogstambomen en veel oude rassen zoals Dijkmanszoet en Précoce de Trevoux. Bellefleur beheert de boomgaard samen met de eigenaar. Een enthousiaste groep vrijwilligers helpt jaarlijks mee met de oogst. Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten, meld je dan aan als fruitvriend op This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 

                                                             Bellefleur Boomgaard Blog

 

Bloeiende kastanjebomen in Beek bij Nijmegen

Eind juni bloeien de tamme kastanjebomen. Door de goudgele gloed van de bloemen zijn de bomen heel herkenbaar in het kronendak van het bos. Welkom in Beek, het dorp met zijn kastanjerijke bossen. Bekijk de dronefilm die ik liet maken en vlieg boven de bomen.

 

Eldense Blauwe pruimen voor de jam

We hebben vier bomen van het ras Early Rivers in de boomgaard. In Nederland is dit Engelse ras bekend geworden onder de naam Eldense Blauwe. Het is een prima pruim voor verwerking tot jam of sap. De makkelijkste manier van oogsten voor dat gebruik is schudden en rapen. De fruitvrienden werken een uurtje samen en iedereen neemt pruimen naar eigen behoefte mee naar huis.


 

Bloesemwandeling 2013

De tweede editie van de Bloesemwandeling vond plaats op zondag 23 april. Tientallen mensen wandelden mee door de boomgaard en via het Klompenpad naar wijngaard Het Hamerstuk en Doornik Natuurakkers. De kersen, pruimen en peren stonden in bloei. Vanwege het koude voorjaar liet de appelbloesem nog op zich wachten.

Bloesemwandeling 2023
 

Aandacht voor tamme kastanje  in Gelderlander

Als opwarmer voor de Oogstmarkt op 30 oktober publiceerde de Gelderlander een artikel over de tamme kastanje met een interview met mij. Ik pleit voor een hernieuwde aandacht voor de teelt van kastanjes. Ik ontdekte dat er in Beek en Berg en Dal ooit een echte kastanjecultuur heeft bestaan. Op historische kaarten en in akten uit de zeventiende eeuw staan 'castaniënboomgaarden' vermeld. Lees hier het hele artikel.

DSC05035 2 

Bellefleur Boomgaardbeheer op Oogstmarkt - Voedsel van Hier

We namen deel aan de Oogstmarkt op 30 oktober 2022. Die werd georganiseerd door de Ploegdriever bij hotel Erica in Berg en Dal. Het was een bijzonder mooie en bijna zomerse dag. Er waren veel bezoekers en de sfeer was erg goed. Samen met andere duurzame telers en verwerkers van graan, noten en fruit, vertelden wij het verhaal van de duurzame landbouw.



 

Wandeling tijdens oogstfeest 2022

Op 23 oktober vierden we met de fruitvrienden feest en brachten een toast uit op de uitstekende oogst. Daarvóór maakten we een wandeling rond de Ravenberg en door het Kastanjedal in Beek. Daar staan veel oude tamme kastanjebomen, zoals de dikke boom in de tuin van Huis te Schengen. Deze boom heeft een omtrek van méér dan vijf meter. Arno deed onderzoek naar de geschiedenis van de tamme kastanje op de heuvelrug bij Nijmegen. Hij ontdekte dat er bij Beek en Berg en Dal boomgaarden van deze boomsoort werden aangeplant in de zeventiende en achttiende eeuw. De oude kastanjebomen die we nu in het bos aantreffen zijn de levende getuigen van die oude en vergeten kastanjecultuur. In onze boomgaard in Ressen staan vier tamme kastanjebomen. We gaan het gebruik van kastanjes weer nieuw leven in blazen.

Kastanjeboom Schengen liggend

  

Broodjes van de Knollentuin

Het is september 2022 en de grote pluk is weer begonnen in de boomgaard. Elke zaterdag gaan de fruitvrienden samen plukken. Tijdens de lunch worden de zeer gewaardeerde broodjes van de biologische bakker 'De Knollentuin" uit Nijmegen geserveerd. De Knollentuin begon bijna vijftig jaar geleden als reformwinkel en is al vele decennia een uitstekend adres voor duurzaam brood en banket.

Knollentuin

  

Nieuw boek over de Tamme kastanje

Anne Oosterbaan is onderzoeker bosbeheer en agroforestry. Hij is gefascineerd door de Tamme kastanje. Hij heeft zijn kennis over bomen en bossen gebruikt om zo veel mogelijk informatie te verzamelen over de teelt van deze nuttige boomsoort en het gebruik van de producten. Met zijn boek "Tamme kastanje (Castanea spec.)" kan de liefhebber aan de slag om kastanjebomen en vruchten te gaan telen in eigen tuin of boomgaard. Ik leidde Anne laatst rond in onze boomgaard in Ressen en hij zag tot zijn tevredenheid dat de Tamme kastanje ook zeer goed gedijt op de luchtige kleigrond van de Betuwe.

  

Glinster - Cider van eigen appels

Daar is hij dan, Glinster, de eerste cider van appels uit de boomgaard in Ressen. Het is een mix van goudreinette, dijkmanszoet, bellefleur en ananasreinet. Brouwerij Nevel heeft een 'wilde' vergisting toegepast met rijping op eikenhout. De smaak van de sprankelende cider wordt door Nevel omschreven als zeer toegankelijk; droog, fruitig en licht zuur. Het experiment is zó goed geslaagd dat Nevel dit jaar tweemaal zoveel Glinster-cider wil gaan maken. Wij zijn er klaar voor en de appelbomen hangen gelukkig vol met vruchten.

  

Shiitake kweken op omgewaaide eik

Storm Eunice ontwortelde een dertigjarige eik in de boomgaard. Eikenhout is prima geschikt voor het kweken van shiitake. Dat gaan we nu zelf proberen. We hebben 16 stammen van anderhalve meter gezaagd uit de zijtakken van de ontwortelde boom. In elke stam zijn veertig ondiepe gaten geboord. Die hebben we gevuld met zogenaamde entpluggen. Dit zijn pluggen van zaagsel die doorgroeid zijn met het mycelium, de schimmeldraden, van de shiitake paddenstoel. Na anderhalf tot twee jaar is de hele stam doorgroeit met mycelium en beginnen de zwammen vruchtlichamen te vormen die uit de pluggaten tevoorschijn komen. Lees hier meer over de teelt.

Herenboeren Nijmegen

Op zondag 13 maart 2022 doen de leden van Herenboeren Nijmegen inspiratie op in onze boomgaard. We vertellen het verhaal van de biologische fruitteelt en de bijdrage die de 'fruitvrienden' leveren in het onderhoud en bij de oogst. "Herenboeren" is het concept dat 200 huishoudens een gezamenlijke boerderij beheren en daarmee zelf controle heben over hun eigen voedselvoorziening. Meer informatie lees je op https://nijmegen.herenboeren.nl/

Herenboeren Nijmegen
 


 

 

Blijer Bellefleur terug naar Blije

Vier leden van de werkgroep fruitbomen van de vereniging dorpsbelang Blije halen op een donderdagmiddag in oktober de Blijer Bellefleur op die ik schenk aan het Friese dorp. Ik entte deze boom twintig jaar geleden met enthout dat ik van de Noordelijke Pomologische Vereniging kreeg. In Blije leefde het ras enkel nog voort in verhalen. Nu krijgt de Blijer Bellefleur weer een mooi plekje in het dorp.

Blijer bellefleur terug naar Blije 600
 

 

25 jaar Bellefleur Boomgaardbeheer

In september 1996 startte ik mijn onderneming voor landschapsbeheer en biologische fruitteelt, nadat ik in de boomgaard van Herman Teunissen aan de Woerdsestraat te Ressen mijn basis had gevonden. De voortgang van het beheer van de boomgaard en de oogst en verwerking van het fruit was niet mogelijk geweest zonder het enthousiasme en de hulp van al mijn fruitvrienden. Op zondag 17 oktober 2021 troffen circa vijftig fruitvrienden elkaar in de hoogstamboomgaard in Ressen. Wij vierden met elkaar het zilveren jubileum van Bellefleur Boomgaardbeheer.

Fruitvrienden 2021 600
 

 

Op bezoek bij Elegast Cider

Op een zonnige oktoberdag bezoeken we de Elegast Cidery op landgoed Hoorneboeg bij Hilversum. Dit jaar leveren we voor het eerst biologische appels aan deze jonge onderneming. Elegast maakt ambachtelijke cider van appels uit Nederlandse hoogstamboomgaarden. Teun en Arjen geven met hun cider een nieuw inkomen aan historische hoogstamboomgaarden. Dat sluit perfekt aan bij onze missie en werkwijze.

Elegast cider
 

 

Appels voor cider

Vincent van brouwerij Nevel in Nijmegen gooit de appels één voor één in de kneuzer. De appelpulp wordt daarna in doeken gewikkeld en onder de pers gelegd. Het sap wordt opgevangen en in een vat verzameld. Het wordt geënt met het 'huisgist' van Nevel en vergist tot cider. De licht alcoholische drank wordt nog een jaar op eikenhouten vaten gerijpt. We hebben goudreinette en dijkmanszoet geleverd, aangevuld met bellefleur en ananasreinet.


 

 

Meet & Greet

Bellefleur Boomgaardbeheer is één van de vier partijen die samen gaan proberen om de natuurinclusieve landbouw in de regio Nijmegen te stimuleren en de afzet van de gezonde producten te vergroten. Bellefleur werkt samen met Stichting Via Natura, museum de Bastei en historische tuin de Warmoes uit Lent. Om het project uit te kunnen voeren hebben we een subsidieaanvraag ingediend bij de provincie Gelderland. Op een mooie septembermiddag informeerden we vele betrokkenen uit het beoogde 'voedselweb' in de boomgaard in Ressen. De Warmoes verzorgde de hapjes en Bellefleur en het Hamerstuk leverden de sapjes, cider en wijn.

MeetGreet Voedselweb
 

 

Start van de jaarlijkse Grote Pluk

Op zaterdag 11 september komen de fruitvrienden weer samen in de boomgaard aan de Woerdsestraat. Het is de start van de gezamenlijke wekelijkse oogst van appels, peren, walnoten en tamme kastanjes. Dit jaar hangen er massa's appels van de rassen Goudreinette en Dijkmanszoet. De andere appelrassen hebben een slecht of matig jaar. Vermoedelijk heeft de nochtvorst tijdens de bloeiperiode roet in het eten gegooid.


 

 

Reine Victoria

Eind augustus beginnen de Reine Victoria pruimen te rijpen. Dit Engelse ras is zeer vruchtbaar. De drie bomen in de boomgaard dragen elk jaar veel vruchten. In neem niet te tijd om de jonge vruchten te dunnen. Daarom zijn in het verleden al vaker takken uit de bomen gebroken. Die bezweken onder een zware last van pruimen.

De oorspronkelijke naam van deze pruim was Sharp Emperor. Toen in 1837 de kroning plaatsvond van koningin Victoria, veranderde de gewiekste kweker Denyer uit Suffolk de naam in Denyer's Victoria, of simpelweg Victoria.


 

 

Rode James Grieve

Er staan twee rijen struiken, ofwel laagstam bomen, in de boomgaard. De struiken zijn vijftig jaar oud en produceren nog elk jaar vruchten. Het zijn appels van het ras James Grieve en wel van een variant met een mooie rode blos. De James Grieve werd vroeger zeer gewaardeerd, omdat hij een van de eerste appels was van de nieuwe oogst. Hij is wel kwetsbaar en krijgt snel beurse plekken. De smaak is friszuur en bij warm weer is het aroma bedwelmend. Kijk voor meer informatie over deze van oorsprong Schotse appel, op de prachtige website van FRUIT-ID

rode james grieve
 

 

Mantet

In de tweede week van juli rijpen de vroege appels van de Mantet. Deze Canadese appel dankt zijn naam aan de provincie waar het ras is gekweekt, Manitoba, en aan een van de ouders waaruit het is ontstaan, Tetofski. De smaak is prima, maar de appels zijn erg kort houdbaar. De oogst van de enige boom in de boomgaard verdwijnt spoedig in een heerlijke appelmoes. Dat verwerkingsproduct is, afgevuld in potten, langer houdbaar.


 

 

Bedrijfsuitje in de boomgaard

Op een zonnige middag in juni begroeten we acht medewerkers van het Nijmeegse bedrijf NYtor in de boomgaard. Zij kennen Bellefleur van het sap dat zij van ons afnemen voor hun bedrijfskantine. Nu weten zij waar het fruit voor het sap vandaan komt en hoe het gekweekt wordt. Na de lunch en excursie volgde nog een proeverij van wijn en cider uit de nabij gelegen wijn- en boomgaard Het Hamerstuk.


 

 

Ingrid Marie in de handen van Ad

Ad kwam graag naar de boomgaard om zijn geliefde appel te plukken en een voorraadje mee naar huis te nemen. De Ingrid Marie is een van oorsprong Deense appel. Het is vernoemd naar de dochter van de kweker die de appel selecteerde. Ad vertelde altijd met passie over zijn bijenvolken die hij bij zijn woonplaats Malden in bosranden had staan. Ad overleed op 12 mei 2021 na een kort ziekbed. Hij blijft in onze herinnering, elke septembermaand, als wij de Ingrid Marie oogsten in de boomgaard in Ressen.


 

 

Biodiversiteit in het agrarisch landschap

De soortenrijkdom neemt wereldwijd af en de natuur staat onder druk. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is in Nederland in de afgelopen eeuw veel biodiversiteit verdwenen. In het agrarisch gebied gaat het steeds slechter. De populaties van karakteristieke diersoorten zijn sinds 1990 gemiddeld met ruim 50 procent afgenomen. Ik ben als bioloog vertrouwd met het begrip biodiversiteit. Het is een belangrijk concept uit de ecologie dat het best kan worden opgehelderd met hulp van deze wetenschap. De ecologie beschrijft de natuur en die wordt benaderd als een levend systeem waar naast de biodiversiteit ook de kringloop van stoffen en de energiestromen een belangrijke rol spelen. Het is verhelderend om eerst uit te leggen hoe de natuur werkt en wat de rol van biodiversiteit daarin is. Daarna pas ik die kennis toe op de agrarische natuur.

>>> Lees mijn verhaal


 

 

Winterlandschap

In de tweede week van februari duikelt de temperatuur ver onder nul en valt er een flink pak sneeuw. De boomgaard tooit zich met een witte deken. Het snoeihout is gelukkig nog bereikbaar voor de hazen die de bast van de takjes knagen. Roodborstjes scharrelen rond de boomvoeten, die door de harde wind vrij van sneeuw zijn gestoven. Het snoeiwerk ligt even stil. De snoeier is aan het schaatsen op Wylermeer en Oude Waal.


 

 

Nieuwjaarswens aan alle fruitvrienden

Het was een bijzonder jaar, ook in de boomgaard. Gelukkig kunnen we daar in de open lucht werken en hebben we volop ruimte. Mijn fruitvrienden gaven massaal gehoor aan mijn oproep om mee te helpen. Het is elk jaar weer een niet te stuiten hartverwarmende stroom hulp. Dank daarvoor. Wil je ook meehelpen? Wordt dan fruitvriend door een berichtje te sturen aan This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 


 

 

Zoem appelperensap in Nimweegs Kerstpakket

Dit jaar kunnen Nijmeegse bedrijven en instellingen kiezen voor een echt 'Nimweegs' kerstpakket dat is samengesteld door Wesley Dijkstra. Ons biologisch sap uit de hoogstamboomgaard aan de Woerdsestraat in Ressen maakt daar trots onderdeel van uit. De kerstpakketten zijn te bestellen op https://nimweegskerstpakket.nl/

kerstpakket nijmegen 1024x578
 

 

Bloesem en appel

Het is een bijzonder gezicht om aan één takje zowel appel als bloesem te zien. Begin september staat een notarisappel in volle bloei, terwijl de appels rijpen en bijna geplukt kunnen worden. Dit natuurfenomeen wordt veroorzaakt door de bijzondere weersomstandigheden in dit groeiseizoen. De zomer was warm en zeer droog. De droogtestress heeft deze boom in een rustperiode gebracht, vergelijkbaar met de wintertijd. De regen van de laatste twee weken heeft de boom doen ontwaken en de bloemknoppen lopen uit.

bloesem en appel notarisappel
 

 

Bloesem en sap

De fruitbomen kenden een uitbundige bloei tijdens een prachtig voorjaar. De zomer was droog en warm. Terwijl de mensen zuchten onder het Corona-juk groeien de vruchten gestaag en beginnen nu (augustus 2020) te rijpen. De oogst gaat beginnen. Een belangrijk product uit de boomgaard is het heerlijke sap (Zoem en Fluvius). Nu ook ZOEM-appelsap in grote flessen (0,75L).

Bloesem en sap klein
 

 

Zonovergoten ZOEM Appels&Perendag

Op tafel liggen de vruchten van 25 verschillende rassen appels, peren, kweeperen en mispels. De fruitvrienden bakken en koken appelflapjes, mispelchutney (lees het recept) en Romeinse Kastanjepuree (lees het recept). Bezoekers worden rondgeleid langs hoog- en laagstammen en mogen zelf de ladder opklimmen om te ervaren hoe je appels plukt in een hoogstamboom. Het was op deze 22-ste september 2019 een prachtige en succesvolle open dag in de boomgaard aan de Woerdsestraat in Ressen. Aan het eind van de dag presenteerde Arno het nieuwe sap ZOEM Nijmegen en zette hij Joris, de maker van het prachtige filmpje op de website, even in het zonnetje. www.zoemnijmegen.nl


 

 

Pruimenoogst

We zitten midden in een hittegolf met de hoogste temperaturen ooit gemeten in Nederland (40,7 graad Celcius!). De Eldense Blauwe rijpt razendsnel. De kleine blauwe pruimen lenen zich uitstekend voor het maken van jam en moes. Voor dat doel kunnen we ze ook uit de boom schudden in plaats van zorgvuldig plukken.


 

 

Kinderen bouwen mee aan bijenhotel

De vakken van het grote bijenhotel worden gevuld met boomstammetjes, holle stengels van bamboe, riet en vlier en met bakjes klei. Circa 150 mensen, waaronder veel ouders met kinderen, bezochten de Bloesem en Bijendag op 14 april 2019 in de hoogstamboomgaard in Ressen. Er waren boogaardexcursies en bezoekers konden meedoen met tellingen van wilde bijen onder leiding van natuurkenners. In de werkplaats werden 22 nestkastjes getimmerd en alle vakken van het bijenhotel waren aan het eind van de middag gevuld. De foodtrailer van DuKater verzorgde de catering.


 

 

ZOEM Nijmegen

Kom zondag 14 april naar de boomgaard in Ressen (Woerdsestraat 9). We gaan de natuur een handje helpen en bouwen een groot insectenhotel, we timmeren nestkastjes en tellen de soorten en aantallen van wilde bijen en hommels. We doen mee aan de Nationale Bijentelling; zie: https://www.nederlandzoemt.nl/doe-mee/bijentelling/. Geniet van de bloesems, de bloeiende planten, de insecten en een lekker sapje uit eigen boomgaard. Kom op de fiets; er is beperkte parkeergelegenheid. Toegang gratis en aanvang 14.00 uur.


 

 

Rijpe mispels lekker verwerken

Het is eigenlijk heel simpel. Pluk de mispels in de tweede helft van november, voordat ze vallen. Bewaar ze in een luchtige krat buiten onder een afdak. In januari zijn ze rijp en zacht. Eet ze vers. Open de schil aan de steelkant en druk het zachte vruchtvlees in je mond. Let op de pitten. Of verwerk ze tot mispelmoes. Kook de vruchten en draai door de passe vite. Schep steeds de schillen en pitten uit de passe vite. Verwerk de moes tot jam of chutney. Met die lekkernijen kun je aankomen bij familie en vrienden!


 

 

Mispeloogst 2018

Mispels zijn bijzondere vruchten. Ik ken niemand die ze eet of verwerkt, maar iedereen kent de uitspraak "Zo rot als een mispel". Hoewel het laten rotten (rijpen) van de mispel juist positief is voor het consumeren ervan, heeft de uitdrukking een negatieve betekenis. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat mispels vaak te lang werden bewaard. Het kwam daardoor vaak voor dat een mispel écht rot was; dat leidde tot de negatieve betekenis van de bekende uitdrukking. Ik ga experimenteren hoe ik de vruchten het best kan rijpen en welke smaakvolle producten ik ervan kan maken.


 

 

Romeinse kastanjepuree

De tamme kastanjes uit de boomgaard zijn dit jaar bijzonder groot en goed van kwaliteit. Tijdens het oogstfeest hebben we er verschillende gerechten van gemaakt. De Romeinse kastanjepuree viel bijzonder in de smaak. Ik vond dit heerlijke gerecht op een Belgische website. Het recept komt uit het kookboek van Apicius, een smulpaap uit de tijd van keizer Tiberius.


 

 

Tamme Kastanje - Oeroude voedselboom

Men zegt dat de Romeinen hem mee naar onze streken namen, omdat het voor hen een belangrijke bron van voedsel was. Feit is dat omstreeks het begin van onze jaartelling de Tamme Kastanje hier aanwezig is. Maar wij waarderen hem niet echt om zijn eiwitrijke vruchten. Ik heb twintig jaar geleden vier bomen geplant en wil nu iedereen overtuigen dat je met kastanjes heerlijke gerechten kunt maken.


 

 

Ladderwerk
De oogst van de Cox Orange Pippin is in volle gang. De kleine appeltjes hangen aan hoogstambomen. Mijn fruitvrienden omsingelen de boom met hun ladders en plukken boom voor boom kaal.


 

 

De oogst van voedsel uit een voedselbos
Is het nieuwe concept van het voedselbos een  manier om met geringe beheerinspanning mooie oogsten binnen te halen die ook economisch van betekenis zijn? Dan loont het de moeite om mijn hoogstamboomgaard om te vormen naar  voedselbos, want ik heb wel mooie oogsten, maar het is een verre van rendabel productiesysteem.
In dit artikel pluis ik een en ander uit door een duik te nemen in de beschikbare gegevens en literatuur over voedselbossen en die informatie te toetsen aan mijn ervaringen met het  boomgaardbeheer.

>>> LEES HET ARTIKEL (PDF-download)


 

 

De oogst in een landschappelijke boomgaard in de Betuwe
Ik heb eens opgeschreven hoeveel appels en peren we oogsten in de hoogstamboomgaard in Ressen en wat dat financieel betekent voor mijn bedrijf Bellefleur Boomgaardbeheer. De conclusie van het verhaal is dat ik veel redenen heb om de boomgaard in stand te houden, maar dat je er je brood niet mee kunt verdienen.

>>> LEES HET ARTIKEL (PDF-download)


 

 

Nachtvorst
Na een warm begin is april verder koud verlopen. Een noordelijke stroming brengt koude poollucht naar ons land. Na een vroege bloei van pruimen en kersen verloopt de bloei van peren en appels heel traag. We kunnen lang van de bloemenpracht genieten, maar 's nachts vriest het ook regelmatig. Het is afwachten hoeveel bloemen bevroren zijn. Ik vrees dat we dit jaar weinig appels gaan oogsten.


 

 

Harry Stoffels
Op 21 februari 2017 is Harry overleden. Hij werd 97 jaar. Hier is Harry met zijn vrouw Corrie te gast op het oogstfeest in de boomgaard tien jaar geleden. Hij onderhield en repareerde met veel geduld en praktisch inzicht de machines voor de boomgaard; de oude John Deere tractor, de schijvenmaaier en de hakselaar. We zijn hem veel dank verschuldigd en we zullen hem missen.


 

 

Uilenkast steenmarter-bestendig
Vorig jaar roofde een steenmarter de eieren van het broedende paartje kerkuilen (zie filmpje in dit blog). We monteren nu een gladde pijp in de ingang van de kast om de steenmarters de toegang te ontzeggen. En nu maar hopen dat de kerkuilen het nieuwe voorportaal op prijs stellen.


 

 

Wies
Zij was er altijd. Elke plukzaterdag reed zij vanuit Best, met familie, collega's of vrienden naar de boomgaard in Ressen. Zij genoot van het gezelschap, van de buitenlucht, van de goede sfeer. Daar was het leven goed. Daar wordt goed samengewerkt, worden goede gesprekken gevoerd, wordt plezier gemaakt. Een paradijselijke plek in een wereld die zo hard kan zijn. Wies overleed eind juni na een ernstig ongeval. Wij missen haar zeer.


 

 

Oogstfeest 2016
De fruitvrienden maken zich op voor het oogstfeest. Op de laatste plukdag zijn nog 6 bakken met Goudreinette, Cox en Golden delicious gevuld. Nu is het tijd voor feest, met lekkere hapjes en een toast op de goede oogst. De bloei was laat, de voorzomer nat. De droge warme zomer en het mooie najaar hebben veel goeds gedaan. We plukten veel en mooi fruit. Bellefleur Boomgaardbeheer bestaat nu 20 jaar en dit was het 22-ste oogstjaar in Ressen!

 

 

James Grieve
Vroeger werd dit ras zeer gewaardeerd, omdat het de eerste lekkere zomerappel was. In de boomgaard staan 2 rijen laagstambomen uit de zestiger jaren. De vruchten rijpen niet allemaal tegelijk. We plukken half augustus de grote en rijpe vruchten. Eind augustus - begin september gaat de rest er af.

 

Hoe het vroeger ging
In maart 1940 bestond de Coöperatieve Tuinbouwveilingvereniging “Barendrecht en Omstreken” 25 jaar. Om dat te vieren is er toen in 1939 een film gemaakt. In dit youtube-fragment is het werk in de hoogstamboomgaard te zien zoals het er toen aan toe ging. Het is een mooie opwarmer voor het aanstaande plukseizoen.

 

De vruchten groeien
Eind juni zijn de vruchten van de Precoce de Trevoux al flink gegroeid. De schil is donkerrood. Dit is de dekkleur. Hier en daar schemert de groengele grondkleur door. Het is een natte maand. De regen en een hoge luchtvochtigheid stimuleren de groei van schimmels, zoals schurft. Het zijn kleine donkere doffe vlekjes op de schil.

 

Kerkuilen versus steenmarter

 

Boterbloemen onder oude Goudreinetten
Het warme weer in de eerste helft van mei brengt de gras- en kruidengroei in een stroomversnelling. De boomgaard wordt regelmatig gemaaid en het maaisel blijft liggen en verteert. Het is weer voedsel voor de fruitbomen die verder geen extra bemesting krijgen. Laagblijvende kruiden zoals boterbloemen, paardenbloemen en madeliefjes overleven de maaibeurten goed en kleuren om beurten de boomgaard geel of wit.

 

Van bloem tot peer
Ik volg dit groeiseizoen de ontwikkeling van de vruchten van de Précoce de Trevoux van bloem tot peer. Het is nu half mei en de bloem is nog duidelijk herkenbaar aan de 5 kelkblaadjes en aan de restanten van de stamper en de meeldraden. Het onderstandig vruchtbeginsel zwelt op en het prille vruchtje heeft al een mooie peervorm.

 

Late bloesem door koud weer in april
Roelie staat onder een Alkmene boom in volle bloei. Alkmene en Goudreinette zijn elk jaar de eerst bloeienden. Golden delicious, James Grieve, Cox en vele andere rassen zijn nog in het knopstadium. In vergelijking met andere jaren start de bloei nu laat. Maar wat blijkt als je de tijdtijd over een langere periode bekijkt? Vanaf de jaren negentig start de bloei veel eerder dan vroeger. Dit komt door de opwarming van de aarde.

 

De vruchtlichaampjes van perenbloesem zwellen op
Eind april staat de Gieser Wildeman nog volop in bloei. April is koud geweest en de laatste week ook erg nat. De vroegrijpe peer Précoce de Trevoux is bijna uitgebloeid. Het onderstandig vruchtbeginsel begint al een beetje te zwellen. Dit vormt de eigenlijke vrucht. De witte bloemblaadjes vallen af. De groene kelkblaadjes en de restanten van stamper en meeldraden vormen het 'kroontje' van de vrucht.

 

Perenbloesem op laatste snoeidag
Vandaag samen met Herman de laatste bomen gesnoeid. Het is nu 6 april en de lente komt langzaam op gang. Ruim 650 bomen snoeien is een hele klus. Het snoeihout wordt met een hakselaar in kleine stukjes geslagen en blijft in het gras liggen en verteert ter plaatse. De eerste pruimenbloempjes bloeien. De gemengde knoppen aan de perenbomen lopen uit. De bloemknoppen van de Gieser Wildemans zijn opvallend rose gekleurd, terwijl de bloemen uiteindelijk hagelwit van kleur zijn.

 

Lekker snoeiweer
Een paar graden vorst en een warm zonnetje. Dat is het ideale snoeiweer. Het is nu 19 januari en ik heb al een aantal rijen bomen afgewerkt. Herman is ook al bezig. In februari nodigen we liefhebbers uit om met ons mee te werken.

De Waaijer
De afgraving tegenover de boomgaard, de Zandseplas, is onderdeel van de Waaijer. Dat is het waterrijke toekomstige natuur- en recreatiegebied van de Nijmeegse Waalsprong. De plassen spelen ook een belangrijke rol in het watersysteem. Het regenwater op daken en verhardingen stroomt via een stelsel van goten, wadi's en singels naar de plassen en wordt daar opgevangen en natuurlijk gezuiverd. Lees verder over duurzaam waterbeheer.

 

Herfststemming
Half oktober zijn de appels en peren geplukt. De tamme kastanjes en walnoten beginnen te vallen. Er staan vier kastanjebomen in de boomgaard. Drie daarvan zijn nazaten van bomen van de Sint Jansberg. Die kreeg ik van Frans van Verschuer, telg uit de adellijke familie die deze bossen bij Mook lang in bezit hadden.

 

Sterappels
Geen appel is regelmatiger van vorm dan de sterappel. De stevige vrucht is kogelrond en aan de steel- en de kelkzijde afgeplat. Het steeltje is kort en dik. In de zon kleurt de schil diep donkerrood met daarop tientallen lichte sterretjes. De grondkleur van de schil is lichtgroen en bij rijpheid bleekgeel. Na de oogst kleuren de vruchten nog rood in de zon. De mooie appels worden tot eind december bewaard en dan, glanzend gepoetst, als siervrucht op het kerstfeest gebruikt. De frisse aromatische smaak is dan helaas verdwenen.

 

Hagelschade
Op zondag 6 september trekt 's nachts een hevig regenfront over het land. Thuis in Ubbergen kletteren hagelstenen tegen de ruiten. De volgende dag zie ik putjes in de schil van de Jonathan appels in de voortuin. Het zijn de inslagkraters van de hagelstenen. 2 weken later oogst ik de gebutste appels.  In de Ooijpolder heeft de hagel de commerciële fruitoogst vernield. De verwoestende hagelbui is van Nijmegen in noordoostelijke richting gedreven, net ten zuiden van de boomgaard in Ressen!

 

De geplukte appels worden gekeurd
Het geplukte fruit is de basis voor het Fluviussap. Het is belangrijk dat de vruchten rijp zijn. Ze mogen niet rot zijn, want dat proef je in het sap. De Alkmene appels worden nog eens goed bekeken en de rotte appels worden verwijderd. Dan kunnen ook meteen de laatste nieuwtjes worden uitgewisseld.

 

Fruitvrienden bij de lunch
Op de eerste grote plukdag komen 33 fruitvrienden meehelpen met de oogst. We plukken Alkmene, Bellefleur, Sterappel en Dijkmanszoet. En van de peren Beurré Hardy, Legipont en Thriomphe de Vienne. Nettie heeft weer 6 nieuwe plukzakken genaaid met stof van een oud zonnescherm. Dat is maar goed ook, want op het drukste moment van de dag zijn alle plukzakken en -bakken in gebruik. Aan het eind van de middag staan 9 volle bakken in de koeling.

 

Benoni hoog in de boom
Zon en regen wisselen zich af tijdens de pluk. Hoog in de boom zitten de felst gekleurde vruchten. Onder invloed van zonlicht worden suikers omgezet in anthocyanen die de rode kleur veroorzaken. De kleuring wordt bevorderd door zonnige dagen en koude nachten. De Benoni is een Amerikaans appelras dat in 1830 werd geïntroduceerd in Dedham, Massachusetts. Jonge bomen dragen al snel veel fruit. Zoveel dat het de boom tijdelijk uitput. Het jaar erop draagt het geen of weinig fruit. Dit wordt een beurtjaar genoemd.

 

Blijer Bellefleur
15 jaar geleden verzamelde ik op een bijeenkomst van de Noordelijke Pomologische Vereniging enthout van verschillende rassen van Bellefleur. Nu rijpen aan de boompjes die ik zelf opkweekte de mooie appels van onder andere de Blijer Bellefleur. Dit ras is vernoemd naar het Friese dorpje Blije. De appels zijn conisch en een beetje hoekig van vorm. De kleur is licht geelgroen met een ijle rode blos aan de zonkant. Het vruchtvlees is zacht, weinig sappig maar wel aromatisch. In Blije is in 1993 een monument geplaatst ter herinnering aan het appelras dat een eeuw geleden heel regelmatig voorkwam in Friesland.
Pruimen rapen voor de jam
Een eenvoudige manier om rijpe pruimen te oogsten is door het schudden van de boom. De rijpe vruchten vallen op het grondzeil en kunnen eenvoudig worden geraapt. Je hebt dan ook minder risico om een wesp te grijpen die van het vruchtvlees snoept. Het is nu eind augustus en Reine Victoria is de laatste pruimensoort die in de boomgaard rijpt.

 

De eerste oogst in 2015

 

Kerkuilen bij hun kast
Om zes uur 's avonds komen ze te voorschijn. Ze poetsen, eten, poepen en vliegen weg. In de kleine nachtelijke uren is het stil. In de vroege ochtend komen ze weer thuis. Voordat het licht wordt verdwijnen ze in de veilige kast.

 

Gesnapt met een wildcamera
De vele holletjes, grote holen, wissels en vraatsporen maken me heel nieuwsgierig. Ik plaats een wildcamera bij twee grote holen en leg lekkere appels en walnoten klaar, besmeerd met pindakaas. De camera registreert beweging, schakelt aan en maakt dan een foto of filmpje. In kleur als het licht is. 's Nachts schakelt hij over op infrarood en maakt zwartwit opnames. Het is een drukte van belang op de voedertafel!
Beesten in de boomgaard
We zien deze winter veel muizenholen, wissels en holen van woelratten, aangevreten walnoten en appels. De muizenplaag, die boeren in Friesland tot razernij drijft, brengt leven in de hoogstamboomgaard in Ressen.

 

Snoepen van de bast
De bast van fruitbomen heeft een hoge voedingswaarde. Hazen zijn er dol op. Ze kunnen veel schade toebrengen aan de bast van jonge fruitbomen. We laten het snoeihout liggen. Die vormen een mooie afleiding. Veel gesnoeide twijgjes vertonen de tekenen van hazenvraat.

 

Appeltje voor de dorst
Valappels van dijkmanszoet blijven tot ver in de winter gaaf onder de bomen liggen. Tenzij de muizen er lucht van krijgen. Een appel is voor een muis een complete voorraadschuur aan voedsel. En het is bijzonder handig als die schuur bij de voordeur ligt! De muizen moeten op hun hoede zijn, omdat het in de boomgaard wemelt van de vijanden. Als het licht is speuren torenvalken en buizerden naar prooi. 's Nachts vliegen kerkuilen en steenuilen onhoorbaar door de boomgaard. De bodem lijkt nu wel doorzeefd met muizenholletjes en de muizen kunnen bij gevaar snel wegduiken.

 

Kerkuilen
Het is half januari en twee kerkuilen maken zich op om te gaan broeden. In de houten schuur bij de boomgaard hangen twee speciale uilenkasten. Ze hebben dus nog keus ook! De voedselomstandigheden zijn nu uitstekend. De boomgaard wemelt van de muizen en woelratten. De Overbetuwe is een redelijk goed leefgebied voor deze mooie uilen. In de Ooijpolder en rond de Horst in Groesbeek zijn de omstandigheden nog beter voor de kerkuil. Lees meer in het artkel van Jan Jacobs en Sjak Gielen.

 

Woelratten
De boomgaard is nu bezaaid met molshopen. Hier en daar zijn ook brede holen te zien met hoopjes aarde en loopsporen (wissels). Bij de holen en langs de wissels liggen aangevreten appels en walnoten. Dit is duidelijk niet het werk van mollen. Het zijn woelratten die de sporen achterlaten. Deze dieren leven vooral langs water. Ze komen in de winter graag voedsel zoeken in boomgaarden. Omdat ze ook de wortels van fruitbomen eten kunnen ze behoorlijk wat schade veroorzaken. Is dat de reden waarom de laatste jaren veel oude Cox bomen gestorven zijn?

 

Midwinter

 

29 oktober 2014
We brengen het fruit van de laatste plukdag naar Zoelen. Melissa en Rudolf Jan (Beer) van Mobipers persen het fruit met hun rollenpers en vullen het af in zakken met een kraanje, verpakt in een kartonnen doosje. Dit 'bag-in-box' systeem is heel praktisch in gebruik. Op het erf van hun historische boerderij is het een komen en gaan van particulieren die hun eigen fruit komen laten persen. Bekijk het filmpje op youtube.

 

Kei bedankt

Het plukseizoen wordt afgesloten met een uitstapje naar de Vleugelwaard in de Ooijpolder en een feestje in Ressen met lekker eten en drinken. Harrie, onze onderhoudsmonteur voor de oude John Deere tractor, wordt speciaal in het zonnetje gezet. Het lukt hem keer op keer en al vele jaren lang de oude machine draaiende te houden. Door de Eindhovense plukvrienden worden we 'Kei bedankt'. En voor iedereen geldt: 'have a good time'.

Bekijk de foto's van het uitstapje

 

4 oktober 2014
Het fruit is geplukt. De laatste walnoten en tamme kastanjes vallen van de bomen. De oogst was groot, de plukdagen waren zonovergoten, druk en gezellig. De appels en peren vinden hun weg naar landwinkel en perserij. Een deel van het sap verdelen we over de fruitvrienden. Het grootste deel wordt door Groenings Hofke geperst en afgevuld in kleine flesjes. We leveren dit Fluviussap in de streek aan bekende horecagelegenheden. Bekijk de verkooppunten.

 

Ongelooflijk lekker
25 fruitvrienden vormen het smaakpanel. Met enige argwaan wordt het 20 jaar oude sap in de glaasjes bekeken. Het sap oogt donker en erg troebel. We proosten op 20 jaar oogst en nemen het eerste slokje. Tot ieders verrassing smaakt het oude sap fantastisch; 'heerlijk', 'nootachtig', 'gerijpte smaak'. Al snel wordt de suggestie gedaan om elk jaar een deel van het geperste sap opzij te zetten, voor later... <<Lees het krantenartikel>>

 

Het twintigste oogstjaar
1995 was het jaar waarin het avontuur van Bellefleur Boomgaardbeheer begon. Onder de naam 'Over-Betuws Landschapsfruit' werd het eerste sap van het fruit uit Ressen verkocht aan vrienden en bekenden. Vanaf het eerste moment was het ambachtelijk bedrijf Groenings Hofke de 'hofleverancier' van het sap. We hebben nog flessen van deze eerste persing bewaard. Om het twintigste oogstjaar te vieren organiseren we op 27 september een proeverij van dit gerijpte historische sap.

 

Bondgenoot in de boomgaard
Tijdens het plukken van goudreinetten komen de oorwormen te voorschijn. Ze zitten verscholen in de steelholte van de appel. Waar twee appels tegen elkaar groeien ontstaat een ideale schuilplek. Overdag rusten de insekten. 's Nachts gaan ze op jacht naar bladluizen en ander zacht dierlijk en plantaardig voedsel. Ze beschadigen geen gave vruchten. De kaakvormige aanhangsels zien er gevaarlijk uit, maar ze zijn nep; ze kunnen er niet mee bijten. Lees meer over deze nuttige dieren.

 

Lunchtijd
De schoolbel kondigt de lunchtijd aan. Vanaf de verschillende pluklocaties stromen de fruitvrienden toe naar de open schuur. Daar staan koffie, thee, broodjes, kaas en paté klaar op het buffet. De mensen treffen elkaar jaarlijks in de boomgaard tijdens de oogst. Men heeft altijd wel een goed verhaal aan elkaar te vertellen. Een nieuw kleinkind geboren, een bijzondere uitvoering met het koor, een mooie vakantie op de motor... Zo wordt in een goede sfeer het leven gevierd.

 

Plukdrukte in het eerste septemberweekend
Op zaterdag plukken 25 fruitvrienden dijkmanszoet en alkmene in de lange rijen appelbomen. Zondag bezoekt een gezelschap dansdocenten de boomgaard tijdens hun jaarlijkse bijeenkomst. Na een rondleiding en een plukinstructie gaan zij met enthousiasme aan de slag. Zij wisselen tijdens het plukwerk ervaringen en nieuwtjes aan elkaar uit. Aan het eind van de dag rijden we 3 volle bakken naar de koeling.

 

Herfstkleuring
De appels rijpen vroeg dit jaar en zijn intens van kleur. Roodpaars bij dijkmanszoet. Een appelboom regelt met hormonen de rijping van het fruit. Hij vormt een kurklaagje in de steeltjes van bladeren en vruchten. De toevoer van mineralen stopt en de aanmaak van stoffen stopt. Suikers worden omgezet in anthocyanen. Die geven de rode en paarse kleuren. Zonnige dagen en koude nachten stimuleren de kleuring.

 

30 augustus 2014
Op deze regenachtige dag plukken we de vroegrijpe peren Beurré Hardy en Legipont en het laatste restje James Grieve. Het valt op dat de appels dit jaar heel sterk kleuren. Dat gebeurt altijd in periodes met grote tempera-tuurverschillen tussen dag en nacht. We plaatsen de informatiepanelen aan de straat, goed zichtbaar voor de passanten. Wies en Peter stellen de panelen waterpas en kaarsrecht.

 

James Grieve met schurft
Het fruit is niet altijd even mooi. Dit jaar heeft de James Grieve veel last van schurft. Er zitten veel donkere vlekjes op de schil. Schurft is een schimmelziekte die zich sterk verspreid bij warm en vochtig weer. In de boomgaard doen we niets aan ziektebestrijding. Het verrassende is dat we weinig last van ziektes hebben. Een paar fruitrassen zijn erg ziektegevoelig, zoals de James Grieve, Golden delicious en de Cox. Alkmene, Dijkmanszoet en de Gieser Wildeman zijn opvallend sterke rassen.

Lees meer over de appelschurft

 

26 juli 2014
Herman maait het gras. Overbuurman Harrie hoort dat de afstelling van de John Deere tractor nog niet helemaal goed staat. Hij heeft deze winter de motor van deze oude machine helemaal gereviseerd. Nu moet de gastoevoer nog een beetje worden bijgesteld voor een mooie stationaire draaiing van de motor. Harrie wordt maandag 95 jaar.

 

Opening van het Klompenpad

Het Klompenpad heeft de naam 'Zeegsepad' gekregen. Een Zeeg is de Betuwse naam voor een gegraven watergang. Het pad wordt tijdens het Streekgala geopend en het gezelschap loopt na de openingshandeling bij de Woerdt een deel van de nieuwe route, tot aan onze boomgaard. Arno begeleidt de groep door de boomgaard en vertelt over het hoogstamfruit, de fruitvrienden en het biologisch sap. Hij sluit af met de wens dat de 'Dorpensingel', de nieuwe ontsluitingsweg voor Bemmel, niet door de boomgaard zal lopen.

Bekijk de route op de klompenpadensite.

Wandeling in de boomgaard

De vrijwilligers van Bellefleur nemen de gasten van het Streekgala mee op een rondgang door de boomgaard. Deze rondleiders hebben hun eigen verhaal over de activiteiten en de sfeer op deze mooie plek. Ze vertellen over hoogstam en laagstam, over blijver en wijker. Van 17 rassen fruit hangt een informatieblad in de bomen. De excursie eindigt bij onze huisfotograaf Leo. Hij maakt sfeervolle foto's die iedereen krijgt toegestuurd.

 

Appelschillen tijdens streekgala

43 kinderen en ook en enkele ouders doen mee met de appelschilwedstrijd. Het kortste schilletje blijft steken bij 58 cm. Het langste schilletje is 167 cm lang. De beste 3 mogen een middag mee komen plukken in de boomgaard en na afloop krijgen ze een kistje fruit mee naar huis. Isabel (7 jaar) wint de hoofdprijs. Zij mag met twee personen een pannenkoek gaan eten met een glaasje sap bij pannenkoekenrestaurant de Duivelsberg.

 

Fluvius
De derde banner gaat over het sap. Fluvius is het Latijnse woord voor rivier. De boomgaard ligt in het rivierengebied. De ooievaar staat symbool voor de natuur langs de rivier. Het sap wordt gebotteld in kleine flesjes en verkocht aan locale horeca. Bij voorbeeld aan Oortjeshekken in de Ooijpolder. En aan het pannenkoekenrestaurant de Duivelsberg in Berg en Dal.

 

Hoogstamboomgaard
Bezoekers van de boomgaard zijn vaak onder de indruk van de fijne sfeer en de rust in de boomgaard. Elk jaargetijde heeft zijn charme. De kweek van mooi fruit is het doel, maar er is ruimte voor natuur. Het vruchtlichaam van de weerschijnzwam op een oude appelboom draagt bij aan de charme van de boomgaard. Deze banner brengt die sfeer in beeld.

 

Fruitvrienden
We maken drie banners met informatie over de boomgaard. De ontwerpen worden op zeildoek geprint en tijdens het Streekgala aan de bezoekers getoond. Deze banner brengt de fruitvrienden in beeld. Dat zijn alle vrijwilligers die meedoen met de oogst van het fruit. Iedereen draagt een steentje bij tijdens de plukdagen in september en oktober. Hoog op de ladder of laag bij de grond. Er is werk op maat.

 

Streekgala 2014
We doen dit jaar mee met het streekgala. Boeren stellen hun bedrijven open voor publiek. In Ressen-Bemmel zijn mensen welkom op landgoed Doornik, fruitbedrijf de Woerdt, zorgboerderij de Groote Locht en onze hoogstamboomgaard. We gaan er, met onze vrijwilligers, een mooie dag van maken. Kijk voor informatie op Streekgala 2014.
31 maart 2014
Vorig jaar stonden de appelbomen op 11 mei volop in bloei. De afgelopen winter was zacht, het voorjaar is zonnig en warm. De appelbomen gaan nu al in april bloeien. Ik opende dit boomgaard-blog een jaar geleden met een rijtje uitbundig bloeiende appelbomen. De 39 berichten en foto's geven een mooi jaaroverzicht van de boomgaard en mijn fruitvrienden. Het komend jaar gaan we nog meer mensen uitnodigen om deze sfeervolle plek te bezoeken en te genieten van de heerlijke producten.

 

 

Senioren
Het einde van de snoei is in zicht. Met z'n vieren snoeien we vandaag de grote oude goudreinetten. Deze bomen zijn net na de oorlog geplant. Het hout van de meeste takken en stammen is grotendeels vermolmd. We zagen grote takken uit de bomen om het gewicht te verminderen. We proberen de levensduur van de bomen te verlengen. De bomen zelf bieden levensruimte voor mossen, korstmossen, eikvarens en veel insekten. Steenuilen en spechten vinden er voedsel en onderdak.

 

 

Klompenpad
De houten brug is al geplaatst. Dit is de toegang aan de Woerdsestraat tot het klompenpad door de boomgaard. Men is nog volop bezig met de aanleg van dit wandelpad over boerenland door park Lingezegen. Het is nog niet bekend wanneer de opening is. Klompenpaden worden aangelegd door Landschapsbeheer Gelderland.

 

 

11 februari 2014
Het is midden in de winter en de boomgaard is bezaaid met de vrolijke bloempjes van het madeliefje. De winter is tot nu toe zeer zacht, vrij zonnig en aan de droge kant. Nederland is tot nu toe gemiddeld 20 procent groener dan precies een jaar geleden. Dit blijkt uit de Groenindex die De Natuurkalender en Alterra publiceren. De Groenindex wordt verkregen uit zeer gedetailleerde satellietmetingen.

 

 

Laddertechniek
Het is erg belangrijk om ladders goed te plaatsen. Zet een gewone ladder altijd naar het midden van de boom, tegen een stevige tak of in de vork van een stevige vertakking. Plaats hem niet te steil, maar zeker ook niet te vlak. Hoe vlakker hoe meer gewicht de boom moet torsen. Een poot- of plukladder is de beste keuze voor jonge bomen en om de buitenkant van grote boomkronen te snoeien. Druk de ladderpunten en de poot stevig in de grond. Blijf recht op de ladder staan en hel niet te ver over. Klim niet te hoog. Zorg altijd dat je met je handen de ladder stevig vast kunt houden.

 

 

Opluchting
Ik slaak een plaatsvervangende zucht van verlichting. In september hangen de appels mooi in het licht. Ik heb ook ruimte gemaakt om op drie plaatsen de ladder goed in de boom te kunnen zetten.

 

 

31 januari 2014
Deze Cox hoogstamboom is twee jaar geleden gesnoeid. Boven op de brede kruin zijn veel nieuwe scheuten gegroeid en de afhangende takken liggen als dakpannen over elkaar. Het is tijd om flink te dunnen in het aantal jonge scheuten. Ik ga ook meer ruimte tussen de takken vrij maken. De oude en sterk naar beneden hangende takken zaag ik als eerste weg.

 

 

Kortloten
Aan meerjarige scheuten groeien korte zijscheuten, de kortloten. Aan het eind van zo'n kortlot zit vaak een dikke knop. Dat is een gemengde knop waaruit zowel blaadjes als bloemen groeien. Kortloten groeien elk jaar maar heel weinig, maar produceren wel de vruchten. Tijdens het snoeien let je goed op takken met kortloten. In het ideale geval zijn die regelmatig over de boom verdeeld en hangen vol in het licht zodat de vruchten mooi kunnen rijpen.

 

 

Snackbar
Na de oogst liggen er veel appels op de grond in de boomgaard. Het is een gedekte tafel voor muizen en vogels. Kramsvogels strijken in zwermen neer en pikken het vruchtvlees en de pitten. Eens raapte ik een schijnbaar gave dijkmanszoet-appel op. Ik had enkel het omhulsel in de hand. Vanuit een holletje in de grond hadden muizen de appel helemaal leeg gegeten.

 

 

Snoei bij aanplant
Vandaag planten we een nieuwe appelboom achter de loods, een notarisappel. Het is verstandig om een jonge boom meteen na aanplant te snoeien. Meestal heeft de boom een duidelijke hoofdscheut. Kies drie tot vijf zijscheuten, die de ruimte mooi vullen en knip de overige scheuten helemaal weg. Snoei nu de zijscheuten flink terug op ongeveer gelijke hoogte en laat de hoofdscheut daar nog 20 centimeter boven uitsteken. De bovenste knoppen van de gesnoeide scheuten wijzen in de richting van de gewenste groei.

 

 

Snoei en groei
Op elke snoei-ingreep reageert de boom met groei. De sapstroom naar de gesnoeide tak zoekt een nieuwe uitweg. Op de foto zie je het effect van sterke snoei. De hoofdtak is twee jaar geleden flink gesnoeid. De sapstroom vindt een uitweg in de uitgroei van de vier bladknoppen onder de snoeiplek. Die groeien sterk uit. De vier nieuwe scheuten zijn een jaar later ook weer allemaal flink gesnoeid en het groeiproces herhaald zich. Op elke gesnoeide scheut zijn weer twee of drie knoppen uitgegroeid. Sterke snoei geeft dus sterke groei met veel vertakkingen.

 

 

Snoeigereedschap
Je hebt niet veel spullen nodig om te snoeien; een snoeizaag, een snoeitang en werkhandschoenen. Werk met goed en scherp gereedschap. Ik gebruik een Felco 6 snoeitang en een Silky zaag met gehard stalen zaagblad. Bij zagen en knippen stollen plantensappen tot een groene aanslag op het gereedschap. Dat kan je met een beetje speeksel heel eenvoudig verwijderen. Hoe dat precies werkt weet ik niet, maar het heeft beslist met enzymen te maken.

 

 

Waarom snoeien?
Het lijkt zo normaal dat je fruitbomen snoeit. Maar waarom is dat eigenlijk nodig? Niet gesnoeide bomen groeien ook prima en dragen immers ook fruit. De vruchten zijn dan meestal klein en van slechte kwaliteit. Met snoei verbeter je de omstandigheden waaronder vruchten groeien en rijpen. Je verwijdert takken om de overblijvende takken meer ruimte te geven. Neerhangende oude takken en dood hout worden verwijderd. De snoei van jonge takken stuurt de groei en bevordert de vorming van bloemknoppen. Het resultaat is in het ideale geval een boom met een mooie vorm en vruchten van goede kwaliteit.

 

 

27 december 2013
Het snoeiseizoen is geopend. Herman snoeit de knotwilgen langs de greppel. Arno maakt een begin met de jaarlijkse snoei van de fruitbomen.

wilgen knotten

 

 

23 november 2013
We planten een meidoornheg op de Vleugelwaard aan de Kerkdijk in de Ooijpolder. Dit graslandje van Bellefleur grenst aan het natuurgebied Ooijse Graaf. In deze oude rivierloop liggen rietlanden, plasjes en natte graslanden. We gaan de Vleugelwaard omvormen van een schapenwei in een soortenrijk hooiland. De meidoornheg sluit aan op de heg van buurman Stappershoef. Hij heeft dit jaar 13,5 hectare agrarisch gebied omgevormd in natuurlijk grasland en moeras.

 

 

Jan Lindeman
Vandaag, 22 november 2013, is de uitvaart van Jan Lindeman. Jan was altijd een enthousiast deelnemer aan de oogstdagen in de boomgaard en waardeerde de gemoedelijke sfeer zeer. Op deze foto staat Jan, met zonnebril, temidden van de plukkers bij de mobipers die in 2008 op het erf het fruit kwam persen. Hij overleed aan slokdarmkanker.

 

 

10 november 2013
Het oogstfeest op 26 oktober krijgt nog een staartje. De heerlijke gerechten van Liliane en Roelie vielen zeer in de smaak. Zij geven hierbij de recepten en iedereen kan zelf aan de slag. Smakelijk eten.

 

Paté met paddestoelen en noten

Courgettesoep met munt

Engadiner notentaart

Quiche met kastanjes

Bulgur in bladerdeeg

 

Appelschiller
Ik hou van eenvoudige apparaten. Deze appelschiller schilt, boort het klokhuis uit en snijdt het vruchtvlees in een dunne spiraalvormige schijf. En dat alles in enkele seconden en met de hand. Heel handig om snel appelschijfjes voor pannenkoek of appeltaart te maken. Je kunt met deze schiller ook een aardappel in hele lange sliertjes snijden en die tot 'vogelnestjes' frituren. Deze mooie keukenhulp is door mij uit voorraad leverbaar.

 

 

26 oktober 2013
Met een grote groep fruitvrienden, de vrijwilligers in de boomgaard, bezoeken we Groenings Hofke. Wim legt uit hoe het fruit wordt gekoeld, nagerijpt, gesorteerd en verwerkt. Fieke laat de werking van de pakpers zien en verklaart waarom het sap met deze persmethode zoveel smaakvoller is. Groenings Hofke gebruikt, nog als enige in Nederland, deze ambachtelijke methode. Na het bedrijfsbezoek in Groeningen sluiten we in Ressen het oogstjaar af met drank en heerlijke hapjes van Liliane en Roelie.

 

 

Tamme kastanje
In Tessin, het Italiaans sprekende deel van de Zwitserse Alpen, liep ik eens door een boomgaard van tamme kastanjes. Voor de arme bergbewoners was de vrucht van levensbelang. Jaren geleden kreeg ik van baron Frans van Verschuer drie boompjes tamme kastanje. Deze waren door zijn oom in het bos op het familielandgoed Sint Jansberg geslecteerd vanwege de goede vruchteigenschappen. Nu oogsten we kastanjes uit eigen boomgaard.

 

 

19 oktober 2013
Wouter en Joris doen een maatschappelijke stage in de boomgaard. Ze plukken mee en leren werkenderwijs over de groei van fruitbomen en de oogst van fruit. Ze ontdekken ook dat oude boomgaarden van betekenis zijn voor natuur en landschap. Op de laatste plukdag voeren de jongens een speciale opdracht uit. Ze tellen alle fruitbomen in het oude deel van de boomgaard. Het eindresultaat is 329 appel- en 30 perenbomen.

 

 

Ruige weerschijnzwam
De hoed van de ruige weerschijnzwam (Inonotus hispidus) bevat een kleurstof die voor het goud- en kastanjebruin verven van wol, zijde en leer kan worden gebruikt. We vinden de zwam op een ruim zestig jaar oude appelboom in de boomgaard. De zwamvlok vreet zich een weg door de boom en vermolmt het hout van stam en takken. Hoe lang houdt de boom het nog uit?

 

 

De lekkerste stoofpeer
Men doet er alles aan om de gestoofde peren rood te kleuren, omdat dat nu eenmaal zo hoort, met bessensap, rode wijn of port. Maar probeer eens de onvolprezen Gieser Wildeman zonder gebruik van deze kleurmakers. Voeg pijpkaneel, kruidnagel en een beetje suiker toe en stoof een uurtje of twee drie op laag vuur. De peertjes worden mooi rood, boterzacht en ze smaken hemels. Dit perenras werd rond 1850 door ene Wildeman nabij Gorinchem gekweekt. Lees meer over deze typisch Nederlandse peer.

 

 

12 oktober 2013
Herfst in de boomgaard. De dag begint koud en de plukkers trekken handschoenen aan. Weldra prikt de zon door de mist en stroomt een weldadige warmte de boomgaard in. De damp slaat van de bakken die gestaag worden gevuld met Gieser Wildeman, Cox en Goudreinetten. We rapen ook de eerste walnoten en tamme kastanjes.

 

 

De koning van de appeltaart
De Goudreinette is misschien wel de meest geliefde Nederlandse appel. Hij is groot, stevig en zuur en behoudt zijn smaak en structuur bij de verwerking in gebak. Geen appeltaart zonder de Schone van Boskoop! In 1853 vond boomkweker P.A. Ottolander uit Boskoop een bijzondere appel aan een loot van een boom van het ras Reinette van Montfort. De lekkere appel, in het buitenland bekend onder de naam Belle de Boskoop, wordt wereldwijd gekweekt en gewaardeerd. Bekijk eens de reviews op orangepippin.com.

 

 

5 oktober 2013
Hoe sta je stabiel op een ladder? Arno demonstreert aan de plukkers hoe je ontspannen op een pootladder staat en beide handen vrij hebt om te plukken. Vandaag zijn bijna alle Cox hoogstambomen leeggeplukt en de eerste Goudreinetten.

 

 

28 september 2013
Even uitblazen boven een volle bak. Er worden elf bakken volgemaakt met Dijkmanszoet, Cox, Lentse rode, Lunterse pippeling en Ingrid Marie. Het is ook volle bak in de boomgaard. We plukken vandaag met vijfentwintig mensen. Een hele drukte tijdens de pauze, maar daarna lost het gezelschap weer snel op in het fruitbomenbos.

 

 

Ad en Ingrid Marie
Het is een mooi stel. Ad de imker en zijn favoriete appel Ingrid Marie. Dit Deense appelras is vernoemd naar de dochter van een leraar van de landbouwschool waar dit ras per toeval werd ontdekt als zaailing met de mooie donkerrode appels. Ad helpt jaarlijks mee met de pluk en neemt na afloop enkele doosjes Ingrid Marie mee naar huis.

 

 

21 september 2013
Het hoogseizoen is aangebroken. Het is een gezellige drukte in de boomgaard. We plukken de laatste Alkmene appels en de eerste Dijkmanszoet, Cox en Lombarts Calville. De drie perenrassen die we vandaag oogsten worden door de plukkers uitgebreid gestest. De Conference, Doyenné du Comice en de Legipont zijn prima op smaak.

 

 

14 september 2013
De plukploeg pauzeert met koffie en broodjes. De lichte regen is lastig, maar geen spelbreker. Het is oogsttijd voor Sterappel, Bellefleur, Alkmene en de laatste James Grieve. Van de peren worden Beurré Hardy en Triomphe de Vienne geplukt. De laatste pruimen, de Reine Victoria, oogsten we met de beproefde snelle methode van schudden en rapen.

 

 

7 september 2013
De appels staan klaar om in de koeling gezet te worden. Vandaag hebben we 57 eurokistjes James Grieve en 7 eurokistjes Benoni appels naar Groenings Hofke gebracht. Gedurende het oogstseizoen brengen we al het fruit naar dit ambachtelijke fruitverwerkingsbedrijf. Zij bepalen het geschikte moment om het fruit te persen. Het wordt ras voor ras geperst en later tot een smaakvolle combinatie gemengd en afgevuld op fles.

 

James Grieve
Ons jongste lid van de plukploeg ziet de mooiste appels hangen. De James Grieve groeit in de boomgaard aan oude laagstambomen en is van een rode variant. Het ras is vernoemd naar zijn Engelse ontdekker. Deze lekkere vroegrijpe appel is verdwenen uit de schappen van supermarkten omdat hij erg kwetsbaar is en bij de minste druk beurse plekjes krijgt. Lees meer over dit ras op de site van Hoogstamfruit Noord-Holland.

 

 

24 augustus 2013
Vandaag heeft een kleine plukploeg de eerste James Grieve en Benoni geplukt. De kistjes worden met de oude John Deere traktor uit de boomgaard gereden. Deze karakteristieke oude machine wordt door de 94-jarige overbuurman in perfekte conditie gehouden.

 

 

14 augustus 2013
Het plukken in hoogstam fruitbomen is niet zo eenvoudig. De Précoce peren hangen aan hoge bomen die in een rijtje langs een greppel staan. De ladder wordt in de greppel geplaatst. De plukker stopt de peren in de comfortabele plukzak. Het gewicht van het geplukte fruit wordt verdeeld over een heupband en een schouderband. De plukzakken zijn gemaakt uit het doek van oude zonneschermen.


 

 

 

9 augustus 2013
De kop is er af! De Précoce peren zijn bijna rijp en worden snel geplukt. Voordat je het weet zijn ze overrijp en liggen ze op de grond. De rijpe Eldense Blauwe pruimen worden uit de bomen geschud en in kistjes gedaan. Aan het begin van de avond brengen we 40 eurokistjes peren en 8 kistjes pruimen naar Groenings Hofke. Daar worden ze in de koeling opgeslagen en later geperst.

 

 

4 augustus 2013
De Eldense Blauwe is rijp. De kleine, bijna ronde pruim is ook bekend onder de naam Early Rivers. Je kunt er een heerlijke jam van maken. De pruimen rijpen in een periode van twee á drie weken af, zodat het nodig is om een aantal keren ná elkaar in een zelfde boom te plukken; het dóórplukken.

 

 

 

 

20 juli 2013
Précoce de Trevoux is een mooie peer die met zijn rinse smaak veel karakter aan mijn Fluvius appelperensap geeft. Door het koude voorjaarsweer rijpen de vruchten één tot twee weken later dan normaal, in de tweede week van augustus. Lees meer over deze peer in het prachtige boek De Nederlandsche Fruitsoorten (online). In deze uitgave uit 1942 geeft de Nederlandsche Heidemaatschappij een overzicht van de toen gekweekte rassen appels, peren, pruimen en kersen.

 

 

25 juni 2013
Vandaag is de inspecteur op bezoek geweest voor de jaarlijkse controle. Ik ben aangesloten bij Skal en de boomgaard voldoet aan de Europese richtlijnen voor de biologische teelt. Dit houdt kortweg in dat ik niet spuit en geen mest van niet-biologische herkomst gebruik. Het EU-logo is een blaadje, opgebouwd uit sterretjes.

 

 

 

11 mei 2013
De fruitbomen zijn weer gesnoeid en het snoeihout is versnipperd. Het gras is weer voor de eerste keer gemaaid. De appelbomen staan in volle bloei.
hoogstamboomgaard-1

Dinsdag 19 maart 2024 | © Bellefleur Boomgaardbeheer | Ubbergen